Skolioza idiopatyczna (SI) jest strukturalną deformacją kręgosłupa zachodzącą w trzech płaszczyznach. Zgodnie z kryteriami Scoliosis Research Society (SRS), skoliozą określamy skrzywienie, którego kąt odchylenia bocznego kręgosłupa oceniany według Cobba na zdjęciu RTG wynosi co najmniej 10°.
Częstość występowania skolioz o niewielkim stopniu rozkłada się po równo u dziewcząt i chłopców, przy większych kątach natomiast, proporcje zmieniają się w kierunku przewagi procentowej dziewcząt.
Obecnie skoliozy ze względu na wielkość kątową skrzywienia wg Cobba dzieli się na trzy grupy/ stopnie:
Etiologia choroby nie jest w pełni jasna. Najczęściej skolioza idiopatyczna ujawnia się w okresie szybkiego wzrostu kręgosłupa.
Pierwszym najczęściej zauważanym objawem jest asymetria wcięć talii, nierówna wysokość ramion lub odchylenie tułowia do boku względem miednicy („wystające biodro”). Specjalistyczna diagnostyka polega między innymi na ocenie klinicznej postawy ciała pacjenta, pomiarze kąta rotacji tułowia w skłonie z użyciem skoliometru, oraz na ocenie deformacji kręgosłupa na zdjęciu RTG.
W przypadku SI możemy mówić o poddawaniu jej terapii. Na podstawie wielkości kąta skrzywienia oraz prognoz co do ewentualnej progresji deformacji, lekarz podejmuje decyzję o formie leczenia.
Stopień | Kąt Cobba | Historia naturalna | Postępowanie |
– | <10° | Nie spełnia kryteriów rozpoznania SI | Obserwacja |
I | 10°-24° | Nie można przewidzieć przebiegu | Obserwacja, Fizjoterapia |
II | 25°-40° | Progresywne w okresie okołowzrostowym | Gorset, Fizjoterapia |
III | >50° | Samoistna progresja w wieku dorosłym | Operacja, Fizjoterapia |
Głównym celem leczenia zachowawczego jest zatrzymanie progresji skrzywienia w okresie dojrzewania. Istotne jest również zapobieganie lub leczenie dysfunkcji układu oddechowego, zapobieganie lub leczenie zespołów bólowych kręgosłupa, a także poprawa wyglądu poprzez korekcję postawy ciała.
Leczenie zachowawcze skolioz idiopatycznych opiera się na specyficznej dla skolioz idiopatycznych fizjoterapii i leczeniu gorsetowym.
Według rekomendacji SOSORT (Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment) pierwszym etapem terapii dla niedojrzałych kostnie i biologicznie pacjentów z niewielkim skrzywieniem (10° – 24°) oraz jako uzupełnienie leczenia gorsetowego w przypadku większych kątowo skolioz (>25°) zalecana jest tzw. Specyficzna Fizjoterapia (PSSE – Physiotherapy Scoliosis Specific Exercises).
Pacjenci ze skoliozą idiopatyczną mogą uczestniczyć w zajęciach wychowania fizycznego w pełnym ich zakresie. Jednak ze względu na ograniczoną ruchomość kręgosłupa powinni być oceniani łagodniej, zwłaszcza w przypadku ćwiczeń wymagających pełnej ruchomości kręgosłupa.
U dzieci leczonych z powodu skoliozy idiopatycznej nie ma przeciwwskazań do rekreacyjnego uprawiania sportu. Dzieci wręcz powinny być zachęcane do aktywnego trybu życia.